نشریه تعلیم و تربیت استثنایی
سال نهم شماره 95 (آبان و آذر 88)

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر اضطراب در کودکان دچار لکنت زبان و کودکان عادی سنین 8 تا 41 ساله شهرستان شهرضا و اصفهان انجام شده است. طرح این پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه ای بوده است و در این پژوهش با دو متغیر عمده سر و کار داریم که شامل اضطراب و لکنت زبان هستند.جامعه موردنظر کودکان عادی و کودکان دچار لکنت زبان سنین 14-8 ساله می باشند.در راستای هدف این پژوهش ابزار مورد استفاده پرسشنامه ی اضطراب کتل می باشد که روی نمونه ی آماری مشتمل بر 60آزمودنی دختر و پسر (30نفر دچار لکنت زبان و 30نفر عادی) اجرا گردید.انتخاب نمونه ها به خاطر محدودیت در نوع پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند در دسترس استفاده شد.پس از جمع آوری اطلاعات،داده های به دست آمده از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. با توجه به نتایج آماری به دست آمده،می توان چنین نتیجه گیری کرد که: طبق نتایج حاصله از آزمون t مشاهده شده در سطح p>%5 تفاوت معناداری بین میانگین نمرات میزان اضطراب کودکان دچار لکنت زبان و کودکان عادی وجود دارد.بررسی میانگین دو گروه نشان می دهد که میزان اضطراب کودکان دچار لکنت بیشتر از کودکان عادی است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دیرآموز بود.به این منظور 50 نفر از دانش آموزان پسر دیرآموز پایه دوم بین سنین هفت سال و نه ماه تا نه سال و یک ماه انتخاب شدند و با استفاده از پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل سنجش قرار گرفتند. به منظور اجرای آزمایش،آزمون های مقیاس مهارت های اجتماعی ماتسون،مقیاس رفتار سازگارانه واینلند و آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته به عنوان پیش آزمون و پس آزمون اجرا گردید.سپس گروه آزمایش به مدت 21 جلسه ی یک ساعته در یک دوره ی 2 ماهه تحت مداخله ی آموزش مهارت های اجتماعی قرار گرفتند.پس از خاتمه دوره 2 گروه با استفاده از پس آزمون باهم مقایسه شدند. جهت تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد.تحلیل آماری یافته ها نشان داد که این روش مداخله ای اثر معنی داری بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دیرآموز داشته است.می توان نتیجه گرفت که با انتخاب مهارت های مناسب و آموزش آنها می توان سطح سازگاری و نمرات دانش آموزان را افزایش داد.

هدف پژوهش حاضر،مقایسه مهارت های اجتماعی دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری با همتایان عادی آنها در شهرستان تربت حیدریه بود.مهارت های اجتماعی،شامل مهارت های اجتماعی مناسب، رفتارهای غیراجتماعی،تکانشی عمل کردن،اطمینان زیاد به خود و حسادت یا گوشه گیری (رابطه با همسالان) بود که به وسیله ی مقیاس مهارت های اجتماعی ماتسون مورد سنجش قرار گرفت. نمونه ی مورد مطالعه مشتمل بر 42 دانش آموز دارای ناتوانی یادگیری و 52 دانش آموز عادی بود که از پایه ی چهارم مقطع ابتدایی 11-10ساله ی شهرستان تربت حیدریه انتخاب شدند.تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که در دو عامل رفتارهای غیراجتماعی و تکانشی/پرخاشگری و نیز در نمره ی کل مقیاس، تفاوت های معنی داری بین دو گروه وجود دارد.

کودکان بهنجار ابتدا با شنیدن آوها و سپس با تولید و به کار بردن آنها در گفتار از ویژگی های مختلف این واحدها آگاهی می یابند ولی کودک دارای آسیب شنوایی متناسب با افت شنوایی خود،به درجاتی در شناخت واج ها دچار اشکال می شود و این مشکلات علاوه بر اینکه تاثیر خود را در گفتار فرد به صورت مشکلات تلفظی و در نتیجه عدم وضوح گفتار می گذارد باعث ایجاد اشکالاتی در خواندن و نوشتن به ویژه املانویسی وی نیز می شود، زیرا برای خواندن و به دنبال آن نوشتن نیاز به مهارت های شناختی اولیه از جمله مهارت آگاهی واجشناختی می باشد. بنابراین،در یک اقدام اولیه تصمیم گرفتم با استفاده از آزمونی استاندارد به بررسی کم و کیف آگاهی واج شناختی در تعدادی از دانش آموزان مشغول به تحصیل در آموزشگاه باغچه بان 1 بپردازم و ضمن دادن گزارش کلی از وضعیت آنها،نواقص و نقاط ضعفشان را مشخص و با یافتن و به کارگیری شیوه های مناسب در جهت رفع آنها در هریک از دانش آموزان اقدام نمایم،کاری که پیش از این با جدیت پیگیری و برنامه ریزی نشده بود با توجه به شرایط و ممحدودیت ها تنها یکی از دانش آموزان، انتخاب شد تا پس از اجرای آزمون اولیه و اجرای روش ها و دادن تکالیف درمان مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد و میزان افزایش مهارت آگاهی واجشناختی وی با کسب نمره ی کامل در بخش هایی که نمره ی کامل کسب نکرده بود مشخص گردد باشد که با انجام پژوهش هایی در سطح وسیع تر بتوان زمینه ی افزایش مهارت های آگاهی واجشناختی و در نتیجه رفع مشکلات گفتاری،نوشتاری و خواندن کلیه ی دانش آموزان دارای آسیب شنوایی فراهم شود.

از میانه ی دهه 1990،توجه بر مشکلات رفتاری نوجوانان متمرکز شد.مشکلات رفتاری در مدارس و خانواده ها تبدیل به معضلی شده بود که بایستی خدمات درمانی برای آن مهیا می شد.مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان مهمترین علت ارجاع آنها به کلینیک های بهداشت روانی است.نیمی از مراجعان کلینیک های روان درمانی کودکان و نوجوانان،مربوط به کودکانی است که دارای تشخیص اختلال سلوک و اختلال بی اعتنایی مقابله ای می باشند.کودکان با این اختلالات،ضعیف ترین پیش آگهی را برای سازگاری در دوران بزرگسالی دارند.تیوری های رشد نشان می دهند که مشکلات زودهنگام در دوران کودکستان و پیش دبستان،بیش بینی کننده ی خطر فزاینده بروز مشکلات جدی تر نظیر ترک تحصیل، بزهکاری و خشونت در دوران نوجوانی است.از آنجا که این اختلالات هزینه ی بالایی برای فرد،جامعه و خانواده دارند،بنابراین شناسایی زمینه هایی که به وجودآورنده ی مشکلات رفتاری هستند،بسیار مهم است (مک کابی ،لوچینی ،هاگ ،و هازن، 2005 به نقل از گالاتاو بلاو،2007).در این مقاله سعی بر آن است که ضمن مرور بر علایم و سبب- شناسی این اختلال،راهبردهای درمانی موثر آورده شود.

در این مقاله سعی شده به اختصار به بررسی میزان پذیرش اجتماعی آموزش فراگیر پرداخته شود.در هر اجتماع سازمان ها و نهادهای مختلفی وجود دارد که باید به طور جداگانه به بررسی میزان پذیرش آموزش فراگیر در هرکدام از آنها پرداخت.در این مقاله به بعضی از این سازمان ها و نهادها اشاره می شود. همچنین فراگیرسازی در اجتماع مورد بررسی قرار می گیرد.کودکانی را که به علت آسیب دیدگی،پیشینه نژادی،زبان،فقر و مانند آن متفاوت اداره می شوند، اغلب در جامعه محلی و اجتماعی حذف می کنند،یا به حاشیه می رانند.فراگرفتن آنان به معنای تغییر نگرش و عملکرد افراد،سازمان ها و موسسه ها به نحوی است که به شکل کامل و معادل بتوانند در زندگی، جامعه ی محلی و فرهنگ خود مشارکت کنند و در آنها سهیم شوند. جامعه ی فراگیر،جامعه ای است که در آن تفاوت مورد توجه واقع می شود و ارزشمند است؛جایی است که در آن با تبعیض و پیش داوری در اصول و اعمال به طور فعال مبارزه می شود.برای رسیدن به چنین هدف هایی لازم است آماده سازی هایی در مدرسه صورت گیرد تا بتوان از نقش هرکدام از اعضای فعال در اجرای این کار اطمینان حاصل کرد. مدیر مدرسه زمانی می تواند در اجرای نظام آموزش فراگیر موفق باشد که از ویژگی هایی چون: رهبری،همکاری،مشخص کردن وظایف و مسئولیت- ها،ایجاد هماهنگی بین خدمت مختلف،مشارکت با والدین،ایجاد حق انتخاب در برنامه ها و درکی واقع بینانه از جامعه و زندگی اجتماعی برخوردار باشد؛ سایر افراد در سازمان های مختلف نیز به همین نحو می توانند به هدف موردنظر برسند.

برآورد می شود 2 تا 5 درصد کودکان سن مدرسه دارای اختلال پردازش شنوایی باشند.در بیشتر کودکان علت شناسی زیربنایی اختلال را نمی توان به درستی تعین نمود اختلال پردازش شنوایی اختلالی ناهمگن است و شیوع آن به نسبت 2 به 1 در پسران بیش از دختران است.از آنجا که اختلال پردازش شنوایی اختلالی شنیداری با منشاء عصب زیست شناختی است و اشکالی در دستگاه شنوایی محیطی وجود ندارد،لزوما با کاهش حساسیت شنوایی همراه نیست و معمولا به صورت درجات مختلفی از کاهش درک شنیداری بروز می کند.این مقاله به اختلال پردازش شنوایی و ویژگی های رفتاری کودکان دارای اختلال پردازش شنوایی می پردازد. اختلال پردازش شنوایی عبارت است از نارسایی در پردازش ادراکی اطلاعات حس شنیداری در دستگاه عصبی مرکزی که ناشی از اختلال رده بالاتر زبان، شناخت ،یا فراحس نیست و به صورت عملکرد ضعف در یک یا چند فرایند شنیداری مرکزی،همراه با تغییر مرتبط در فعالیت عصی زیستی (که اساس این فرایندها است و موجب پتانسیل های برانگیخته ی شنیداری می شود) بروز می کند.

گرچه مقوله ی پیشگیری اولیه و جلوگیری از وقوع معلولیت از اهداف اولیه ی دولت ها و برنامه ریزان سیاست های کلان اجتماعی،رفاهی و بهداشتی جامعه است،اما توجه به امر مداخله ی بهنگام نیز از مظاهر پیشگری ثانویه و یا پیشگیری ثالث محسوب می شود، چرا که منظور از پیشگیری ثانویه جلوگیری از عمیق تر شدن مشکل و یا کوتاه کردن طول دوره ی اختلال در راستای توانمندسازی فرد می باشد و قصد پیشگری ثالث نیز جلوگیری از تاثیر معلولیت بر سایر توانایی های فرد مبتلا است.در این مقاله ضمن تشریح تاریخچه تدوین و تصویب قوانین مربوط به برنامه های اوایل کودکی به طور اجمال،به ضرورت و اهمیت و نیز اهداف اجرای مداخلات بهنگام،تعریف کودکان در معرض خطر و نحوه شناسایی و ارزیابی کودکان با نیازهای ویژه در سنین خردسالی و نوباوگی پرداخته شده است.

این پژوهش به منظور بررسی اختلال یادگیری مربوط به درس دیکته به صورت مطالعه موردی با اراده آموزش های ترمیمی عملی برای آن انجام شده است. نتیجه ارزیابی و طرح های اجرا شده نشان می دهد،ارایه آموزش های ترمیمی و تدریس مقایسه ای حروف هم صدا یا هم شکل به کودکان بالاتر از پایه اول که دچار اختلال یادگیری باشند،موثر است.بنابراین می توان با استفاده از یافته های آن،به کودکان دچار این نوع مشکل آموزش ترمیمی ارایه داد و برای والدین علاقه مند نیز بهره جست.